Ел Президенті Қ. Тоқаев «Әділетті Қазақстан: Заң және тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Қазақстан халқына Жолдауында атап өткендей: «Біздің ұлттық мінезіміздің айрықша белгілері әрқашан ашықтық пен толеранттылық болды. Бұл қасиеттер біздің халқымыздың басты құндылықтары – бірлік пен келісімнің негізінде жатыр.

Қазақстанда тілдік, конфессиялық, этникалық немесе әлеуметтік болсын, қандай да бір белгі бойынша ешқандай қысым болмаған және болмайды деген болатын.

Түркістан облысы қазіргі уақытта ішкі саяси тұрақтылық пен ұлтаралық толеранттылықтың аумағы болып табылады.

Облыстағы этносаралық ахуалдың жалпы сипаттамасы Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси ахуалдың жалпы даму үрдістерінен құралады.

Түркістан облысы халқының этникалық құрылымының тарихи қалыптасқан сапалық құрамы өңірдегі ұлтаралық қатынастардың күрделілігін алдын ала анықтады.

Бұл бірқатар объективті және субъективті себептерден басқа, облыс аумағында бір этностың өкілдері бірнеше онжылдықтар бойы жинақы тұратын моноэтникалық қоныстардың болуымен байланысты.

Түркістан облысы халқының жалпы саны 2024 жылғы жағдай бойынша 2 142 172 адамды құрайды.

Оның ішінде ең көп саны бар ұлттар бөлінісінде: қазақтар – 1 608 976 адам (75,1%), өзбектер – 387 767 адам (18,1%), тәжіктер – 35 508 адам (1,84%), орыстар-29098 адам (1,35%), әзірбайжандар — 23337 адам (1,08%), түріктер-12137 адам (0,56%), татарлар – 8656 адам (0,4%), күрдтер – 6169 адам (0,28%), украиндар – 3268 адам (0,15%), ұйғырлар – 3115 адам (облыс халқының 0,14%).

Қазіргі уақытта облыста жекелеген этникалық топтардың өкілдері жинақы тұратын 30 — дан астам елді мекен бар олар Мақтаарал, Сайрам, Сарыағаш, Төлеби, Жетісай, Келес, Түлкібас аудандарында және Түркістан және Кентау қалаларында орналасқан.

Облыста тұратын кейбір этникалық топтардың өкілдері бар немесе «анклавтар» деп аталатын аумақтар осы терминнің классикалық мағынасында анклав болып табылмайды — осы «анклавтардың» тұрғындары осыған байланысты барлық мән – жайлары бар-қолданыстағы заңнаманы сақтайтын және мемлекеттің экономикалық және қоғамдық-саяси өміріне қатысатын Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылады.

Қазіргі уақытта облыста ауқымды және бағыттар бойынша көп қырлы жұмыс жүргізілуде: облыстың экономикалық әлеуеті қарқынды дамуда, инфрақұрылым жетілдірілуде, азаматтық қоғамның қызметі сапалы жаңа деңгейге шығуда. Мұның бәрі этносаралық ахуалдың – облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының және оның құрылымдық бөлімшелерінің қызметінің, этномәдени бірлестіктер мен этникалық тақырыппен айналысатын үкіметтік емес ұйымдардың жұмысының сапалық параметрлеріне оң әсер етеді.

Ағымдағы қоғамдық-саяси ахуалды талдау және жүргізілген қорытындылар тұрақтылық пен орта мерзімді перспективаға оң болжамдылықты көрсетіп отыр.

Этносаралық жағдай тұтастай алғанда тыныш, толерантты, этникалық факторды қолдана отырып, мүмкін болатын жағымсыз жағдайлардың айқын алғышарттары көрінбейді. Мемлекеттік ұлттық саясатты өңірлік деңгейде іске асыру жүйелі және кәсіби сипатта болады.

Тарихи тұрғыдан алғанда, Қазақстан көп ұлтты және көп конфессиялы ел болып табылады, ол мемлекеттік құрылымдардың алдына қоғамда ұлтаралық келісім мен толеранттылықты қолдаудың нысандары мен әдістерін үнемі жетілдіру міндетін қояды.

Бұл міндеттің маңыздылығы қазіргі әлемнің күрделі және қарама-қайшы геосаяси жағдайларына, бірқатар мемлекеттердің ішкі және сыртқы саясатындағы ұлтшылдық тенденциялардың күшеюіне байланысты бірнеше есе артып келеді.